Ποια «Δίκαιη Λύση» και ποια
«Δίκαιη Κοινωνία»;
Η περίοδος από το 2008 και
εντεύθεν θα μείνει στην Ιστορία της Κύπρου ως μια πενταετία κατά την οποία
συντελέστηκαν, μαζεμένα, τόσες αρνητικές εξελίξεις στον τόπο, όσες
πραγματοποιήθηκαν από το 1974 μέχρι το 2008, συνολικά. Με Πρόεδρο της
Δημοκρατίας, για πρώτη φορά τον ΓΓ του ΑΚΕΛ, η κυβέρνηση παρουσίασε σημεία
ανεπάρκειας και ανικανότητας ώστε να φέρει εις πέρας το προεκλογικό πρόγραμμα
που τα ίδια τα Γραφεία του ΑΚΕΛ επεξεργάστηκαν. Οι διεθνείς συγκυρίες που
επέβαλλαν εγρήγορση, δυστυχώς, έπιασαν εξ απήνης την υπνώττουσα κυβέρνηση.
Μοναδικές εξαιρέσεις οι εξελίξεις στο θέμα του φυσικού αερίου και οι ενέργειες
κάποιων υπουργών που δείχνουν (έστω) ότι τηρούν τα προσχήματα.
Είναι γεγονός ότι το δίπτυχο
Κυπριακό - Οικονομία βλήθηκαν περισσότερο (σε βαθμό που κάποιος διερωτάται κατά
πόσον η κατάστασή τους είναι αναστρέψιμη) από τις ενέργειες και την εικόνα που
εξέπεμπε, όλ’ αυτό το διάστημα, μια παραπαίουσα κυβέρνηση. Η υπόθεση «Μαρί» της
11ης Ιουλίου 2011, ο θάνατος 13 συμπατριωτών μας και η καταστροφή
του μεγαλύτερου ηλεκτροπαραγωγού σταθμού του τόπου συνθέτουν μεγάλο μέρος των
Έργων και των Ημερών της κυβέρνησης Χριστόφια. Στο Κυπριακό, απ’ την άλλη, η
απλοχεριά και η πολιτική του «καλού παιδιού», οι υποχωρήσεις και τα μονομερή
φιλοδωρήματα, εκφύλισαν την περιλάλητη «λύση από τους Κυπρίους για τους
Κυπρίους» καθιστώντας τα συμφωνηθέντα επαχθές φόρτο για τον επόμενο
διαπραγματευτή.
Οικονομία
Αντιγράφουμε από το
πρόγραμμα διακυβέρνησης Δημήτρη Χριστόφια, όπως αυτό δημοσιεύεται στην επίσημη
ιστοσελίδα της Προεδρίας της Δημοκρατίας(1): «Επιδίωξή μας λοιπόν
είναι η διαμόρφωση ενός κράτους στο οποίο θα βρίσκονται σε αρμονία η οικονομική
ανάπτυξη και η κοινωνική ευημερία… Η διαπίστωση ότι η ανεργία στην Κύπρο δεν
είναι τόσο υψηλή σε σχέση με άλλες χώρες, δεν μπορεί και δεν πρέπει σε καμία
περίπτωση να μας εφησυχάζει». Αυτά, αρχές τού 2008. Σύμφωνα με τα τελευταία,
επίσημα, στατιστικά στοιχεία η ανεργία απειλεί για πρώτη φορά να σπάσει το
ψυχολογικό φράγμα του 10%, του ενεργού εργασιακά πληθυσμού, με τα ποσοστά στη
νεολαία να είναι σε δυσθεώρητα ύψη. Επομένως, το ερώτημα τίθεται επιτακτικά:
Για ποια ευημερία γίνεται λόγος όταν η φρασεολογία της αριστεράς, «δουλειά για
όλους», καταστρατηγήθηκε, απ’ τους ίδιους, σε τέτοιο βαθμό, όσο από κανέναν
άλλο στο παρελθόν;
Οι τραπεζικοί λογαριασμοί
που τηρούν στο ΑΚΕΛ και τα πλεονάσματα που παρουσιάζουν ως κόμμα δεν
αντικατοπτρίζουν την πραγματική εικόνα της κοινωνίας. Σ’ άλλες εποχές μπορεί η
λογική «Κόμμα Ισχυρό ίσον Κράτος Ισχυρό» να ήταν επιβεβλημένη προκειμένου τα
κομμουνιστικά καθεστώτα να είχαν λόγο ύπαρξης, εντούτοις, η δημοκρατία δεν
επιδέχεται τέτοιους πειραματισμούς.
Η λανθασμένη αντίληψη του
τι, κοινωνικοοικονομικά, είναι επωφελές σε συνδυασμό με παρωχημένες αντιλήψεις,
που έφτασαν να καταστούν ιδεοληψίες, οδήγησαν, για τρία περίπου χρόνια, σε
εσφαλμένους χειρισμούς. Οι πανταχόθεν προειδοποιήσεις δεν λήφθηκαν σοβαρά
υπόψιν από τους διαχειριστές του οικονομικού χαρτοφυλακίου. Εμμένοντας σε
ξεπερασμένες πρακτικές λειτούργησαν αντιστρόφως ανάλογα εν σχέσει με την ένταση
των συστάσεων, από μέρους των τρίτων. Το κομπόδεμα, που βρήκαν από την
προηγούμενη κυβέρνηση, όχι μόνο δεν έφτασε, αλλά χρειάστηκε να δανειστούν τόσα
που οι μηχανισμοί στήριξης να είναι ορατοί όσο ποτέ.
Μαρί
- ΑΗΚ
Ενδεικτικά καταθέτουμε
απόσπασμα από το πρόγραμμα διακυβέρνησης(1): «Η βελτίωση της
τιμολογιακής πολιτικής για το ηλεκτρικό ρεύμα έτσι που να λαμβάνονται υπόψη οι
αυξημένες ανάγκες της πολυμελούς οικογένειας…». Αν για τα χάλια της Οικονομίας
δύνανται να επικαλούνται την οικονομική κρίση, για την τιμή του ρεύματος καμία
δικαιολογία δεν έχουν. Οι πολιτικές πράξεις του Προέδρου και των υφιστάμενών
του, σύμφωνα με το «Πόρισμα Πολυβίου»(2), αποτέλεσαν τον κύριο λόγο
που ένα φορτίο με πυρομαχικά έμεινε εκτεθειμένο και εξερράγη προκαλώντας το
θάνατο 13 συνανθρώπων μας, δυσαναπλήρωτες υλικές απώλειες και τη σημερινή
τιμολογιακή πολιτική της ΑΗΚ, θα συμπληρώναμε. Γράφει, λοιπόν, ο κ. Πολυβίου
(σελ. 443): «Σε σχέση με τέτοια καίρια προβλήματα όπως η τραγωδία στο Μαρί, η
επίκληση ή η ομολογία άγνοιας ή μη ενημέρωσης ισοδυναμεί με παραδοχή ολιγωρίας,
αδιαφορίας και αναποτελεσματικότητας. Ιδιαίτερα μεμπτό είναι να καταλογίζει ο
Πρόεδρος ευθύνη στους Υπουργούς και συνεργάτες του και να μην αποδέχεται ο
ίδιος την αναγκαία ευθύνη. Ο Πρόεδρος, κατά την άποψή μου, συγχύζει δύο
διαφορετικές έννοιες την ενοχή για κάποιο αδίκημα και την πολιτική ευθύνη…».
Και συμπεραίνει: «…μεταδίδεται η εντύπωση μιας ασυντόνιστης κυβέρνησης…».
Κυπριακό
Οι εξαγγελίες της παρούσας
κυβέρνησης, το 2008, πόρρω απέχουν από τη σημερινή δεινή θέση στην οποία έχει
περιέλθει το Κυπριακό. Σημείωναν τότε στο (1): «Με επίκεντρο των προσπαθειών
μας την υλοποίηση της Συμφωνίας της 8ης Ιουλίου είναι επιτακτική η
ανάγκη να αναλάβει η ε/κ πλευρά την πρωτοβουλία των κινήσεων. Επιβάλλεται να
ακολουθηθεί μια ευφάνταστη και ευέλικτη πολιτική… Αν η Τουρκία δεν αλλάξει
στάση να επανέλθουν στο προσκήνιο οι ευθύνες της για την αδιάλλακτη πολιτική
που ακολουθεί». Και ερωτούμε ευθέως: Για ποια ευφάνταστη και ευέλικτη πολιτική
γίνεται λόγος όταν ο ίδιος ο Πρόεδρος αβίαστα παραχώρησε το κατώτατο όριο των
50000 εποίκων, την εκ περιτροπής Προεδρία, τις προτάσεις στο «Περιουσιακό» με
την αναβάθμιση του σφετεριστή σε σχέση με τον νόμιμο ιδιοκτήτη; Όταν στην
διαπραγμάτευση το δούναι είναι πολλαπλάσιο του λαβείν τότε δεν οδηγούμαστε σε
συμβιβασμό, αλλά σ’ εξευτελισμό.
Συνεπώς, αν η προσπάθεια
στην επικείμενη προεκλογική περίοδο θα είναι η υπεράσπιση των ‘αγνών’ προθέσεων
περί «Δίκαιης Λύσης» και «Δίκαιης Κοινωνίας» το βέβαιο είναι ότι το κοινό περί
δικαίου αίσθημα δεν είναι εύκολο να ικανοποιηθεί. Οι όποιες συνεργασίες και οι
απόπειρες συγκάλυψης δεν επαρκούν για να διαγράψουν από τη μνήμη του κόσμου τα
κακώς κείμενα και όλα τα στραβά που επισωρεύτηκαν την τελευταία πενταετία.
Επομένως, οι σημερινοί κυβερνώντες και οι επίδοξοι συνεργάτες τους, που θα
ζητήσουν εκ νέου την ψήφο του λαού, θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι να
υποβληθούν στη βάσανο της κριτικής και της απάντησης όλων αυτών των ερωτημάτων.
Κυριάκος Σ. Κολοβός
Η ευθύνη του ενδιάμεσου χώρου
Σ’ ανύποπτο χρόνο εις εκ των πάλαι ποτέ ηγετών των κομμάτων του κέντρου, σε σχετική μας ερώτηση περί συνένωσης του ενδιάμεσου χώρου, δημοσία και χωρίς δισταγμό, μας είπε επί λέξει: «Απ’ τον καιρό που θυμάστε τον εαυτό σας δεν γίνεται λόγος για συνένωση του κεντρώου χώρου; Θα συνεχίσετε να τ’ ακούτε διότι αυτό εξυπηρετεί τα συμφέροντα πολλών». Αυτά λέχθηκαν προ ετών και με το πέρασμα του χρόνου φαίνεται να επιβεβαιώνονται διαρρήδην.
Ο ενδιάμεσος χώρος έχει καταντήσει η «συτζιά του μαύρου» που ο καθείς τον επικαλείται προς τέρψιν προσωπικών, πρόσκαιρων και ιδιοτελών συμφερόντων. Όπως η συγκεκριμένη «συκιά» και τα πέριξ αυτής χωράφια, προικοδοτήθηκε, σύμφωνα με την ιστορία, από τον Κκιόρογλου στον υπηρέτη του ως ένδειξη εκτίμησης της πίστης που του επέδειξε, έτσι κι ο έρμος ενδιάμεσος χώρος κληροδοτήθηκε, με συνοπτικές διαδικασίες, επί Μακαρίου, σ’ όλους αυτούς που ανεύθυνα μέχρι σήμερα τον διαχειρίζονται.
Η παροδική συνένωση και οι προσωρινοί αρραβώνες κατέδειξαν ότι κάπου υπάρχει πρόβλημα. Με κορυφαία την αποτυχία του 2008, του Τάσσου Παπαδόπουλου, να περάσει στο 2ο γύρο των εκλογών μπορούμε να εξάγουμε ασφαλή συμπεράσματα, τόσο για τη στάση των ηγετών των κομμάτων όσο για τις τραυματικές εμπειρίες, τα σύνδρομα και τα συμπλέγματα που κουβαλούν μέσα τους. Το πρόβλημα δεν έγκειται στη συμπεριφορά του κόσμου αλλά στην ίδια την αντίληψη που έχουν οι ηγετικές ομάδες των κομμάτων αυτών. Οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν και αναδεικνύουν το παράδοξο. οι πολίτες που στηρίζουν τους εν λόγω σχηματισμούς συγκλίνουν δια των απαντήσεών τους, στα διάφορα ερωτήματα που οι δημοσκόποι θέτουν, σ’ αντίθεση με τις ηγεσίες που περί άλλα, σκοπίμως, τυρβάζουν.
Η τελευταία δημοσκόπηση της «Σημερινής» (4/3/12) ξυπνά μνήμες 2008. Τονίζουμε εμφαντικά ότι το 34% των συνεντευξιαζόμενων απάντησαν ότι δεν θα ψήφιζαν κανέναν. Είναι σημαντικό το εύρημα που πρέπει να κινητοποιήσει, αυθωρεί και παραχρήμα, τον καλούμενο ενδιάμεσο χώρο: Στο δίλημμα ποιος είναι ο καταλληλότερος για Πρόεδρος, μεταξύ Χριστόφια ή Αναστασιάδη, ένας στους τρεις απάντησε κανένας. Συνεπώς, αν υπήρχε ισχυρή τρίτη επιλογή πιθανόν ν’ απορροφούσε τους περισσότερους απ’ αυτούς και, ίσως, ένα μέρος απ’ όλους όσοι υποστήριξαν Χριστόφια ή Αναστασιάδη.
Κοντολογίς, ο ενδιάμεσος χώρος πρέπει να τεθεί προ των ευθυνών του και να παραμερίσει τα προρρηθέντα κακώς κείμενα. Ο ίδιος ο κόσμος φωνάζει και ψάχνει το λόγο των ετεροχρονισμένων αποφάσεων, του κακού συντονισμού και της άκαιρης συνεννόησης, στοιχεία που αποτέλεσαν συστατικά αποτυχίας του Τ. Παπαδόπουλου. Ζητείται απ’ αυτούς που ηγούνται των κομμάτων ν’ αφήσουν κατά μέρος τις προσωπικές ατζέντες, τις προσωπικές φιλοδοξίες και το ξεπλήρωμα επί πιστώσει λογαριασμών. Ο καθείς πρέπει να συστρατευθεί γύρω από μια υποψηφιότητα που έχει σοβαρές ελπίδες εκλογής. Ας ανοίξουν τα μάτια και τ’ αυτιά τους, να δουν γύρω τους και ν’ αφουγκραστούν τα όσα η κοινωνία των πολιτών, όχι μόνο του χώρου τους, επιτάσσει. Η Αλλαγή και η αποτροπή εμφάνισης φαινομένων μονοκομματοκρατορίας είναι εφικτή διότι υπάρχει η καλύτερη επιλογή. Υπάρχει εκείνη η επιλογή που θα αποτρέψει τουλάχιστον το 34% αυτής της δημοσκόπησης ν’ αποτελέσει τους εν δυνάμει απέχοντες.
Κυριάκος Σ. Κολοβός
Επόμενος ή επόμενη Πρόεδρος
Ένα χρόνο πριν από τις προεδρικές εκλογές και τα τύμπανα των εξαγγελιών - οι πάσες υποβολής υποψηφιοτήτων από τους κομματικούς χώρους και η εμφάνιση προσωπικής ατζέντας είναι ήδη γεγονότα. Έχουμε ήδη μπει σε τροχιά προεδρικών εκλογών, με το εναρκτήριο λάκτισμα να δίνεται από τους μεγάλους κομματάρχες που, αντί της επιλογής δεν γνωρίζω/ δεν απαντώ, προτίμησαν να τοποθετηθούν με τρόπο που να προκαλεί μικρό βαθμό έξαψης της φαντασίας του καθενός.
Σ’ αυτό τον τόπο είμαστε συνηθισμένοι στη σεναριολογία. Σαν έτοιμοι από καιρό μπορούμε ν’ ακούσουμε την πιο λογική πρόταση αλλά και να βιώσουμε σκηνές απ’ το θέατρο του παραλόγου. Αυτό πάντως που έχει αποδείξει ο κόσμος, με τη στάση του στις τελευταίες εκλογικές διαδικασίες, είναι ότι δεν είναι διατεθειμένος να καταστεί παίγνιο στα χέρια κανενός κομματικού ταγού. Γι’ αυτό πρέπει ο καθένας ξεχωριστά, στο μέτρο των δυνατοτήτων του, να καταθέσει την άποψή του.
Ο ή η επόμενος/η Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν πρέπει να είναι απλά ένας κομματάρχης. Η διοίκηση ενός κόμματος δεν αποτελεί πανάκεια ούτε και το μοναδικό προαπαιτούμενο για την άριστη διεύθυνση ενός υπουργικού συμβουλίου ή ό,τι άλλο συνεπάγεται η συμμετοχή μας στις ευρωπαϊκές δομές. Το παρελθόν απέδειξε και το παρόν διδάσκει ότι τα κομματικά πιστοποιητικά καλής διαγωγής δεν είναι ικανά να σφυρηλατήσουν έναν ικανό ηγέτη. Από το πρόσφατο παρελθόν διδασκόμαστε ότι επαρκής Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι αυτός που μέσα απ’ τις δυσκολίες καταφέρνει ν’ αντεπεξέλθει, δύναται να περάσει το καράβι μέσα απ’ τις Συμπληγάδες με το ελάχιστο δυνατό κόστος, δεν φοβάται Λαιστρυγόνες και Κύκλωπες και ούτε κομπιάζει ή παρασύρεται από τις οποιεσδήποτε Σειρήνες.
Ο ή η επόμεν-ος/η Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν πρέπει να υποδειχθεί από μια μικρή ηγετική ομάδα ενός κομματικού εργαστηρίου ή εκμεταλλευόμενος τη θέση τού πρώτου τη τάξει να θέσει εαυτόν ως υπ’ αριθμόν ένα, ενώ σε προηγούμενο ανάλογο να είχε ενεργήσει διαφορετικά. Δεν πρέπει, συνεπώς, να έχει προσωπική ατζέντα που να αποδεικνύει ότι τη στιγμή που δεν ήταν εκλέξιμος έστειλε άλλον να υποστεί το κόστος, ενώ τώρα που οι συνθήκες είναι ευνοϊκότερες να ενεργοποιεί τους δικούς του σιελογόνους αδένες. Επιβάλλεται η υποψηφιότητά του, εν πρώτοις, και η εκλογή του στη συνέχεια να είναι το αποτέλεσμα συνεννόησης δύο και πλέον κομματικών χώρων. Εξ αρχής, και όχι μεταξύ πρώτης και δεύτερης Κυριακής των εκλογών. Ώστε ο καθένας να έχει το μερίδιο των ευθυνών που του αναλογεί. Για να μην προσποιείται την ώρα της κρίσης ότι κατά τη συνομολόγηση του προγράμματος διακυβέρνησης απουσίαζε.
Η κυπριακή κοινωνία ωριμάζει μέσω των εμπειριών που συλλέγει, τόσο από την εσωτερική κατάσταση όσο και από τις εξωτερικές εξελίξεις που την επηρεάζουν, αναπόδραστα. Θέλει να καταστεί μέρος των εξελίξεων και να υπολογίζεται. Έχει βαρεθεί να πληρώνει το λογαριασμό των λαθών της εκάστοτε εξουσίας. Δεν θα ήθελε σε καμία περίπτωση εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας που να προκαλεί με τις ενέργειές του εκρήξεις και στη συνέχεια να δηλώνει απατημένος σύζυγος, όταν ο ίδιος φέρει τη μέγιστη ευθύνη, συνεπεία της οποίας ήταν η πρόκληση της απάτης. Επίσης, δεν θέλει Πρόεδρο που να εφαρμόζει πολιτικές του σταχτοδοχείου: Που να επιτρέπει την επίπλευση της στάχτης και της γόπας όταν το σταχτοδοχείο γεμίσει νερό με υποτιθέμενο στόχο την κάθαρση.
Ο ή η επόμεν-ος/η Πρόεδρος πρέπει να είναι διεθνούς εμβέλειας. Δεν πρέπει να είναι αρεστ-ός/ή μόνο τοπικά και στον στενό ενδοκυπριακό χώρο. Πρέπει να κάνει αισθητή την παρουσία του/της στο διεθνή και ευρωπαϊκό χώρο. Να μπορεί να συμμετάσχει σε διεθνή φόρα και συνέδρια, σε ευρωπαϊκές συνόδους ή συνελεύσεις του ΟΗΕ. Να μην προκαλεί αγωνία στους πολίτες ότι θα αμολήσει βόμβα μεγατόνων που θα αφήσει ολόκληρο τον τόπο εκτεθειμένο. Να έχει την εμπειρία μέσω των συμμετοχών του/της σε επιτροπές και αποστολές από το Καζακστάν μέχρι την Αφρική, από την Αμερική μέχρι την Κωνσταντινούπολη. Να χτυπάει το χέρι και όταν οι Τούρκοι εφαρμόζουν τους μικροπολιτικούς τακτικισμούς τους να τους αναγκάζει να ανακρούσουν πρύμναν. Να μην χρειάζεται να επισκέπτεται τον Ερντογάν για ψάρια στο Βόσπορο ούτε να διακατέχεται από το σύνδρομο νεο-οθωμανικής υποτέλειας.
Θέλουμε Πρόεδρο που να μπορεί ν’ αντισταθεί, να έχει τα κότσια να πει όχι και να μην αναμένει τη δικαίωση απ’ την Ιστορία. Οι αποφάσεις του/της δεν πρέπει να είναι καιροσκοπικές ή διφορούμενες, αλλά, να διέπονται από διαφάνεια και δικαιοσύνη. Δεν πρέπει να λέει όχι για να τσιμεντώσει το ναι. Να είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμ-ος/η να αναλάβει τις ευθύνες των πράξεων του/της. Στις επιλογές του/της πρέπει να είναι και η παραίτηση αν το ολίσθημα είναι μεγέθους «Μαρί».
Κυριάκος Σ. Κολοβός
