Το κλειδί της λύσης

Πλειστάκις έχει ακουστεί από τις πολιτικές δυνάμεις του τόπου ότι το κλειδί της λύσης του Κυπριακού βρίσκεται στην Άγκυρα. Η φράση από μόνη της μπορεί να κρύβει μια αλήθεια από τη στιγμή που στο δίπολο Τουρκίας-Κύπρου το πάνω χέρι έχει η Τουρκία. Ποια είναι όμως η δυναμική που αποκτά αυτή, στην πράξη, όταν Τουρκία και Κύπρος ενταχθούν σ’ ένα πολυδιάστατο σύστημα στο οποίο ενασκούνται πολλές δυνάμεις, δράσεις και αντιδράσεις, με αποτέλεσμα η επικράτηση της ισορροπίας να συνεπάγεται κόστος για όλα ανεξαιρέτως τα συμβαλλόμενα μέρη;
Όταν λέγεται ότι το κλειδί για την επίλυση ενός προβλήματος βρίσκεται στα χέρια του αντίπαλου, το πρώτο πράγμα που αποπνέει αυτή η παραδοχή είναι ηττοπάθεια. Η παθητικότητα με την οποία αντιμετωπίζει ο θεωρητικά αδύναμος κρίκος την κατάσταση τον οδηγούν στη διατύπωση όχι ενός απλού προβληματισμού, αλλά στην εκλιπάρηση. Φυσικό επακόλουθο αυτής της παθητικότητας είναι η μειονεκτική θέση στην οποία περιέρχεται ο αδύναμος στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης. Χάνονται σημαντικά όπλα την ώρα της μάχης. Απεμπολείται το ατού του αιφνιδιασμού, χάνεται η προέλαση στις διαπραγματεύσεις και περιορίζεται σε προβλέψιμες θέσεις.
Η διαπραγμάτευση ξεκινά από το επίπεδο των συμβούλων και φτάνει στο επίπεδο των ηγετών. Όλες οι μάχες έχουν τη σημασία τους. Η προπαρασκευή της συμφωνίας της 8ης Ιουλίου 2006 προαπαιτούσε αντίσταση και κέρδος μικρών ή μεγάλων μαχών, από μέρους του μ. Τάσσου Παπαδόπουλου, μετά το αρνητικό κλίμα που κάποιοι δημιούργησαν για την Κυπριακή Δημοκρατία το 2004. Τον Φεβρουάριο του 2004 η ε/κ πολιτική ηγεσία, μηδενός κομματάρχη ή πολιτικού ταγού εξαιρουμένου, μετέβη στη Νέα Υόρκη με την εντύπωση ότι ο Ρ. Ντενκτάς θα ανέτρεπε τις συνομιλίες, προβάλλοντας τις γνωστές του θέσεις. Υπό το βάρος των πιέσεων της Άγκυρας αποδέχθηκε τη συνέχιση της διαδικασίας και την επιδιαιτησία. Η δική μας πλευρά κατελήφθη από πανικό διότι δεν προέβλεψε το σενάριο, αλλά, ούτε προετοιμάστηκε για ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Ομοίως, η τουρκική προπαγάνδα, χρησιμοποιώντας τα ΜΜΕ, όταν συγκαλείται σύσκεψη για το Κυπριακό, δια της φημολογίας, διαδίδει ότι κατέρχεται στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων έχοντας εκπονήσει σχέδιο επίλυσης. Από το Μπούργκενστοκ, το 2004, διοχέτευε στον τύπο, ότι ο Ερντογάν θα κατέθετε χάρτη για το εδαφικό. Κάποια στιγμή αν η τουρκική πλευρά το κάνει πράξη η δικής μας πλευράς θα πιαστεί εξαπίνης αφού δεν θα έχει «σχέδιο Β» επί του συγκεκριμένου ώστε να λειτουργήσει αντισταθμιστικά.
Στο σημείο που βρισκόμαστε σήμερα το αντιμαχόμενο δίπολο επιβάλλεται να τοποθετείται από τους αναλυτές στο γενικότερο πλαίσιο των ισορροπιών που δημιουργεί η ιδιότητα του πλήρους μέλους της ΕΕ που έχει η Κύπρος, οι σχέσεις Τουρκίας –Αράβων, Τουρκίας-Ισραήλ, Κύπρου-Ισραήλ. Η ε/κ πλευρά πρέπει να αιφνιδιάσει προκειμένου να ληφθεί σοβαρά υπόψη. Μετά τα δώρα της νομιμοποίησης των πρώτων 50000 εποίκων, που θα υποδείξει η άλλη πλευρά, την εκ περιτροπής προεδρία και τις προτάσεις επί του «περιουσιακού» μόνο με την απόσυρση τους η διαδικασία θα έχει τη δυνατότητα μη εκφυλισμού. Η τουρκική πλευρά πρέπει να κατανοήσει ότι η λύση δεν είναι ο τόπος που δημιουργείται από το μέσο που χωρίζει τις δύο πλευρές, όταν η μία είναι ακλόνητη στη θέση της με την άλλη να είναι η συνεχώς κινούμενη.
Για να απωλέσει την ισχύ ο έχων το πάνω χέρι πρέπει αυτός που έχει το κάτω να μην εξασκεί δύναμη προς τα πάνω, ως αποτέλεσμα της αντίδρασης, αλλά, έντεχνα, να τον συμπαρασύρει προς τα κάτω. Οι διαπραγματευτές σύμφωνα με τον Χ. Νίκολσον χωρίζονται σε μαγαζάτορες και πολεμιστές. Οι μαγαζάτορες προσπαθούν να δημιουργήσουν κλίμα εμπιστοσύνης και να φτάσουν σε έναν, αμοιβαίως, ικανοποιητικό συμβιβασμό. Το πρόβλημα αρχίζει όταν θεωρούν ότι ο αντίπαλος τους είναι μαγαζάτορας και στο τέλος αποδειχθεί πολεμιστής.
Κυριάκος Σ. Κολοβός
http://www.typos.com.cy/nqcontent.cfm?a_id=154687