Του Κυριάκου Κολοβού.
Δρομολογείται από το Υπουργείο Παιδείας η μετάβαση από το τυπωμένο, χάρτινο, εγχειρίδιο, στο ηλεκτρονικό βιβλίο. Σύμϕωνα με τα όσα έχουν ειπωθεί, και γραϕεί, στα ΜΜΕ μια νέα ηλεκτρονική πλατϕόρμα, επ' ονόματι "Αριστοτέλης", θα αποτελέσει τη νέα βάση της εκπαίδευσης. Δηλαδή, το τυπωμένο βιβλίο, όπως το γνωρίζαμε μέχρι σήμερα, αντικαθίσταται από τη νέα μορϕή τού e-book στο οποίο κυρίαρχο στοιχείο είναι η οθόνη και τα όσα η τεχνολογική εξέλιξη μπορεί να προσϕέρει. Από την άλλη, πολλά ερωτήματα αναφύονται για τους σοβαρούς κινδύνους που ελλοχεύουν κατά τη δάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας και δη της περιόδου που οι μαθητές θα βρίσκονται στην τάξη.
Ο Τεχνολογικός Ντετερμινισμός ή Αιτιοκρατία είναι η τάση που εμϕανίστηκε στις επιστήμες η οποία αποδίδει την ανέλιξη των κοινωνιών, αμιγώς, στις τεχνολογικές εξελίξεις. Θεωρεί, δηλαδή, πως οι κοινωνικές μεταβολές είχαν ως γενεσιουργό αιτία την τεχνολογική νομοτέλεια. Σ' αυτήν την αλλαγή καθοριστική υπήρξε η συμβολή των ΜΜΕ. Από την εποχή της γουτεμβέργειας επανάστασης, στα μέσα του 15ου αιώνα, την αμϕισβήτηση του Παπισμού και τις κοινωνικές επαναστάσεις στην Ευρώπη, μέχρι τις τεχνολογικές εκρήξεις του 20ου αιώνα, συντελέσθηκαν τόσες αλλαγές που χωρίς την τεχνολογική συνδρομή είτε θα αργοπορούσαν είτε δεν θα συνέβαιναν.
Το 1978 ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Κάλαχαν έκανε λόγο για την "επανάσταση του μικροτσίπ". Η Κοινωνιολογία αδυνατώντας να εξηγήσει τις κοινωνικές μεταβολές, απορρίπτοντας σχεδόν καθολικά τη σημασία των τεχνολογικών εξελίξεων, είχε προσκολληθεί στις θεωρίες των ταξικών διαϕορών, επηρεασμένη από τις μαρξιστικές θεωρίες. Τα τμήματα των πολιτιστικών σπουδών, κάλυψαν αυτό το κενό στη Βρετανία ερμηνεύοντας - αναδεικνύοντας τη σημασία που η τεχνολογική αλλαγή δύναται να επιϕέρει σε κοινωνικό επίπεδο.
Η κινεζική, ϕοιτητική, επανάσταση στην Τιέν Αν Μεν το 1989, εδραιώθηκε λόγω της επίδρασης της δορυϕορικής τηλεόρασης. Η πτώση του τείχους του Βερολίνου έγινε παγκοσμίως γνωστή με τον ίδιο τρόπο όπως και ο πόλεμος στον περσικό Κόλπο που μεταδιδόταν λεπτό προς λεπτό από τα διεθνή δίκτυα. Πολλοί, ίσως, να μην πίστευαν, ότι οι νέες τεχνολογίες θα είχαν καθοριστική εξέλιξη στη ροή των πραγμάτων. Πρόσϕατα η "αραβική άνοιξη" και οι αντιδράσεις στην Τουρκία πυροδοτήθηκαν ή ενισχύθηκαν εξαιτίας της νέας μορϕής επικοινωνιακών διαύλων που δημιούργησαν τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης.
Η Κύπρος για πολλά χρόνια υπήρξε ουραγός στην εϕαρμογή των τεχνολογικών εξελίξεων. Η είσοδος στην ΕΕ, η εναρμόνιση με τις ευρωπαικές οδηγίες και υποχρεώσεις, οδήγησαν την χώρα, το 2012, στην πλήρη εϕαρμογή της επίγειας ψηϕιακής τηλεόρασης. Με προοπτική το 2020, βάσει της ευρωπαικής στρατηγικής, η Κύπρος οραματίζεται καθολική διαδικτυακή κάλυψη με υψηλές ταχυτητές.
Είναι πλέον αποδεδειγμένο πως η τεχνολογική καινοτομία συναρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις προσβάσεις που έχει ο επιστήμονας, ο εϕευρέτης, ο μαθητής και ο ϕοιτητής, στο διαδίκτυο και στις ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες. Συνεπώς, για το Υπουργείο Παιδείας θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ η συνεχής αναβάθμιση των συστημάτων πληροϕορικής και ηλεκτρονικής πρόσβασης. Αν θέλει να υλοποιήσει την πολιτική την οποία ευαγγελίζεται, με την οποία προσβλέπει στην αποκόμιση κέρδους για τον τόπο, στηριγμένη στην καινοτομία και στην τεχνολογία, υποχρεούται να επενδύσει στον τομέα αυτό. Τα ερωτήματα, ϕυσικά, που τίθενται είναι κατά πόσον υπάρχει το υλικό για ένα τέτοιο εγχείρημα και αν η προπαίδεια των μαθητών είναι επαρκής για έναν τόσο μεγαλεπήβολο σχεδιασμό.
Χωρίς να εξετάζονται οι διαδικάσιες ανάληψης αυτού του έργου ("Αριστοτέλη"), την εμπλοκή εταιρειών και εργολάβων, και το οικονομικό κόστος που αυτές συνεπάγονται για τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς, ελέγχεται ο βαθμός ανταπόκρισης εκπαιδευτικών και μαθητών ώστε η παραδοσιακή σάκα να αντικατασταθεί από την ηλεκτρονική ταμπλέτα.
Τα τελευταία χρόνια εκατοντάδες εκπαιδευτικοί επιμορϕώθηκαν στα πλαίσια επιδοτούμενων ευρωπαικών προγραμμάτων. Αρκετοί, επίσης, επιδοτήθηκαν με ένα ποσό για την αγορά ηλ. υπολογιστή. Σε αντίστοιχα προγράμματα, η Κυπριακή Δημοκρατία, μέσω κρατικών ή κοινοτικών προγραμμάτων, χρηματοδοτεί την αγορά ηλ. υπολογιστή από μαθητές της Β' Γυμνασίου. Οι πλείστοι μαθητές είναι κάτοχοι των πτυχίων ECDL προχωρώντας μάλιστα κάποιοι σε πιο εξειδικευμένες εξετάσεις. Άρα, λοιπόν, η σχετική εξοικείωση με το αντικείμενο υπάρχει. Αυτό που λείπει είναι η καλλιέργεια της αξίας του βιβλίου και της αξίας της γνώσης μέσω του ηλεκτρονικού βιβλίου. Ο εκπαιδευόμενος καλείται να ϕανεί αντάξιος των περιστάσεων δια της ορθής χρήσης. Το Υπουργείο Παδείας, τα τελευταία χρόνια προχώρησε στη ψηϕιοποιήση του υλικού. Δημιούργησε τράπεζα θεμάτων μέσω της Υπηρεσίας Εξετάσεων και ϕαίνεται να προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα.
Τοπικά, η δαπάνη των νοικοκυριών στη νέα τεχνολογία συνάδει με την ευρωπαική τάση. Απομένει η καλλιέργεια κουλτούρας. Δηλαδή, ο μαθητής να αντιληϕθεί ότι η χρήση του ηλεκτρονικού εργαλείου δεν καλύπτει μόνον τον τομέα της ψυχαγωγίας. Μπορεί να καλύψει τις ανάγκες ενημέρωσης, μόρϕωσης και εντρύϕησης. Αν το διακύβευμα είναι η καλλιέργεια του μελλοντικού μαθητή, στα πρότυπα του τεχνολογικού ντετερμινισμού, το πέρασμα από τη θεωρία στην πράξη δεν μπορεί να είναι πείραμα υψηλού ρίσκου. Υπάρχει η σχετική τεχνογνωσία τόσο των εκπαιδευτικών, που συνεχίζουν δια της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, μέσω τηλεπλατφόρμων, σε Ανοικτά Πανεπιστήμια της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, όσο και των Ανώτατων Ιδρυμάτων που μπορούν να συμβάλουν προς την ορθή κατεύθυνση. Δοθείσης αυτής της εμπειρίας και της προεργασίας που αναφέρθηκε πιο πάνω γεννιέται η ελπίδα ότι το ηλεκτρονικό σχολείο θα αποτελέσει την ελπιδοφόρα, ειρηνική επανάσταση στον τομέα της Εκπαίδευσης τα επόμενα χρόνια.
Δρομολογείται από το Υπουργείο Παιδείας η μετάβαση από το τυπωμένο, χάρτινο, εγχειρίδιο, στο ηλεκτρονικό βιβλίο. Σύμϕωνα με τα όσα έχουν ειπωθεί, και γραϕεί, στα ΜΜΕ μια νέα ηλεκτρονική πλατϕόρμα, επ' ονόματι "Αριστοτέλης", θα αποτελέσει τη νέα βάση της εκπαίδευσης. Δηλαδή, το τυπωμένο βιβλίο, όπως το γνωρίζαμε μέχρι σήμερα, αντικαθίσταται από τη νέα μορϕή τού e-book στο οποίο κυρίαρχο στοιχείο είναι η οθόνη και τα όσα η τεχνολογική εξέλιξη μπορεί να προσϕέρει. Από την άλλη, πολλά ερωτήματα αναφύονται για τους σοβαρούς κινδύνους που ελλοχεύουν κατά τη δάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας και δη της περιόδου που οι μαθητές θα βρίσκονται στην τάξη.
Ο Τεχνολογικός Ντετερμινισμός ή Αιτιοκρατία είναι η τάση που εμϕανίστηκε στις επιστήμες η οποία αποδίδει την ανέλιξη των κοινωνιών, αμιγώς, στις τεχνολογικές εξελίξεις. Θεωρεί, δηλαδή, πως οι κοινωνικές μεταβολές είχαν ως γενεσιουργό αιτία την τεχνολογική νομοτέλεια. Σ' αυτήν την αλλαγή καθοριστική υπήρξε η συμβολή των ΜΜΕ. Από την εποχή της γουτεμβέργειας επανάστασης, στα μέσα του 15ου αιώνα, την αμϕισβήτηση του Παπισμού και τις κοινωνικές επαναστάσεις στην Ευρώπη, μέχρι τις τεχνολογικές εκρήξεις του 20ου αιώνα, συντελέσθηκαν τόσες αλλαγές που χωρίς την τεχνολογική συνδρομή είτε θα αργοπορούσαν είτε δεν θα συνέβαιναν.
Το 1978 ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Κάλαχαν έκανε λόγο για την "επανάσταση του μικροτσίπ". Η Κοινωνιολογία αδυνατώντας να εξηγήσει τις κοινωνικές μεταβολές, απορρίπτοντας σχεδόν καθολικά τη σημασία των τεχνολογικών εξελίξεων, είχε προσκολληθεί στις θεωρίες των ταξικών διαϕορών, επηρεασμένη από τις μαρξιστικές θεωρίες. Τα τμήματα των πολιτιστικών σπουδών, κάλυψαν αυτό το κενό στη Βρετανία ερμηνεύοντας - αναδεικνύοντας τη σημασία που η τεχνολογική αλλαγή δύναται να επιϕέρει σε κοινωνικό επίπεδο.
Η κινεζική, ϕοιτητική, επανάσταση στην Τιέν Αν Μεν το 1989, εδραιώθηκε λόγω της επίδρασης της δορυϕορικής τηλεόρασης. Η πτώση του τείχους του Βερολίνου έγινε παγκοσμίως γνωστή με τον ίδιο τρόπο όπως και ο πόλεμος στον περσικό Κόλπο που μεταδιδόταν λεπτό προς λεπτό από τα διεθνή δίκτυα. Πολλοί, ίσως, να μην πίστευαν, ότι οι νέες τεχνολογίες θα είχαν καθοριστική εξέλιξη στη ροή των πραγμάτων. Πρόσϕατα η "αραβική άνοιξη" και οι αντιδράσεις στην Τουρκία πυροδοτήθηκαν ή ενισχύθηκαν εξαιτίας της νέας μορϕής επικοινωνιακών διαύλων που δημιούργησαν τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης.
Η Κύπρος για πολλά χρόνια υπήρξε ουραγός στην εϕαρμογή των τεχνολογικών εξελίξεων. Η είσοδος στην ΕΕ, η εναρμόνιση με τις ευρωπαικές οδηγίες και υποχρεώσεις, οδήγησαν την χώρα, το 2012, στην πλήρη εϕαρμογή της επίγειας ψηϕιακής τηλεόρασης. Με προοπτική το 2020, βάσει της ευρωπαικής στρατηγικής, η Κύπρος οραματίζεται καθολική διαδικτυακή κάλυψη με υψηλές ταχυτητές.
Είναι πλέον αποδεδειγμένο πως η τεχνολογική καινοτομία συναρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις προσβάσεις που έχει ο επιστήμονας, ο εϕευρέτης, ο μαθητής και ο ϕοιτητής, στο διαδίκτυο και στις ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες. Συνεπώς, για το Υπουργείο Παιδείας θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ η συνεχής αναβάθμιση των συστημάτων πληροϕορικής και ηλεκτρονικής πρόσβασης. Αν θέλει να υλοποιήσει την πολιτική την οποία ευαγγελίζεται, με την οποία προσβλέπει στην αποκόμιση κέρδους για τον τόπο, στηριγμένη στην καινοτομία και στην τεχνολογία, υποχρεούται να επενδύσει στον τομέα αυτό. Τα ερωτήματα, ϕυσικά, που τίθενται είναι κατά πόσον υπάρχει το υλικό για ένα τέτοιο εγχείρημα και αν η προπαίδεια των μαθητών είναι επαρκής για έναν τόσο μεγαλεπήβολο σχεδιασμό.
Χωρίς να εξετάζονται οι διαδικάσιες ανάληψης αυτού του έργου ("Αριστοτέλη"), την εμπλοκή εταιρειών και εργολάβων, και το οικονομικό κόστος που αυτές συνεπάγονται για τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς, ελέγχεται ο βαθμός ανταπόκρισης εκπαιδευτικών και μαθητών ώστε η παραδοσιακή σάκα να αντικατασταθεί από την ηλεκτρονική ταμπλέτα.
Μαθητές ηλικίας 4-6 ετών σε δημόσιο σχολείο του Βορείου Στόρμοντ
Τα τελευταία χρόνια εκατοντάδες εκπαιδευτικοί επιμορϕώθηκαν στα πλαίσια επιδοτούμενων ευρωπαικών προγραμμάτων. Αρκετοί, επίσης, επιδοτήθηκαν με ένα ποσό για την αγορά ηλ. υπολογιστή. Σε αντίστοιχα προγράμματα, η Κυπριακή Δημοκρατία, μέσω κρατικών ή κοινοτικών προγραμμάτων, χρηματοδοτεί την αγορά ηλ. υπολογιστή από μαθητές της Β' Γυμνασίου. Οι πλείστοι μαθητές είναι κάτοχοι των πτυχίων ECDL προχωρώντας μάλιστα κάποιοι σε πιο εξειδικευμένες εξετάσεις. Άρα, λοιπόν, η σχετική εξοικείωση με το αντικείμενο υπάρχει. Αυτό που λείπει είναι η καλλιέργεια της αξίας του βιβλίου και της αξίας της γνώσης μέσω του ηλεκτρονικού βιβλίου. Ο εκπαιδευόμενος καλείται να ϕανεί αντάξιος των περιστάσεων δια της ορθής χρήσης. Το Υπουργείο Παδείας, τα τελευταία χρόνια προχώρησε στη ψηϕιοποιήση του υλικού. Δημιούργησε τράπεζα θεμάτων μέσω της Υπηρεσίας Εξετάσεων και ϕαίνεται να προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα.
Τοπικά, η δαπάνη των νοικοκυριών στη νέα τεχνολογία συνάδει με την ευρωπαική τάση. Απομένει η καλλιέργεια κουλτούρας. Δηλαδή, ο μαθητής να αντιληϕθεί ότι η χρήση του ηλεκτρονικού εργαλείου δεν καλύπτει μόνον τον τομέα της ψυχαγωγίας. Μπορεί να καλύψει τις ανάγκες ενημέρωσης, μόρϕωσης και εντρύϕησης. Αν το διακύβευμα είναι η καλλιέργεια του μελλοντικού μαθητή, στα πρότυπα του τεχνολογικού ντετερμινισμού, το πέρασμα από τη θεωρία στην πράξη δεν μπορεί να είναι πείραμα υψηλού ρίσκου. Υπάρχει η σχετική τεχνογνωσία τόσο των εκπαιδευτικών, που συνεχίζουν δια της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, μέσω τηλεπλατφόρμων, σε Ανοικτά Πανεπιστήμια της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, όσο και των Ανώτατων Ιδρυμάτων που μπορούν να συμβάλουν προς την ορθή κατεύθυνση. Δοθείσης αυτής της εμπειρίας και της προεργασίας που αναφέρθηκε πιο πάνω γεννιέται η ελπίδα ότι το ηλεκτρονικό σχολείο θα αποτελέσει την ελπιδοφόρα, ειρηνική επανάσταση στον τομέα της Εκπαίδευσης τα επόμενα χρόνια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου